مذاکرات بهم ریخت| آمریکا یا روسیه کدام عامل بهم خوردن مذاکرات است؟

یک کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: همه طرف‌ها متوجه هستند که برجام هیچ جایگزین معقول و دست‌یافتنی ندارد. فقدان برجام نیز می‌تواند به یک بحران بزرگ و بی‌سابقه تبدیل شود که تبعات و پیامدهای آن صرفاً مربوط به ایران و آمریکا نیست و کل منطقه و فراتر از آن را دربر می‌گردد.

در روزهایی که به عقیده کشورهای حاضر در مذاکرات احیای برجام، توافق وین در آستانه‌ نهایی شدن بود، روز جمعه با اعلام هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها، مذاکرات به‌طور موقت متوقف و مذاکره‌کنندگان به پایتخت‌ها بازگشته‌اند. طرف غربی انگشت اتهام را به سمت روسیه ـ به‌واسطه گذاشتن شرط جدید روی میز مذاکرات ـ نشانه گرفته اما ایران موضع ایالات متحده را در این توقف مؤثر می‌داند.

دو مانع مهم در مذاکرات وین

درهمین‌رابطه دیاکو حسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل، در پیش‌بینی آینده مذاکرات احیای برجام و با اشار به توقف مذاکرات احیای برجام در وین به قرن نو گفت: در مذاکرات با دو مانع مواجه هستیم: یک مانع مربوط به تحقق مطالبات ایران توسط آمریکا است. دومین مانع هم به مطالبات روسیه برای ارتباط تجاری با ایران برمی‌گردد که تحریم‌های آمریکا شامل این نوع تجارت نشود. درحال‌حاضر پیچیدگی گفت‌وگوها بسیار زیاد است و احتمال شکست وجود دارد. غیر از موضوع اختلاف ایران و آمریکا که امکان پیدا شدن راه‌حل را دارد، درخواست برجامی روسیه کاملاً تحت‌ِتأثیر بحران اوکراین قرار دارد و می‌تواند به نتیجه مذاکرات وین گره بخورد. 

وی ادامه داد: بنابراین، اوضاع سختی است. درحال‌حاضر، باید منتظر باشیم تا ببینیم رایزنی‌هایی که بین ایران و روسیه شروع شده و گفت‌وگوهای جدی‌تری میان ایران و آمریکا به‌غیر از کانال‌های مذاکرات وین، می‌تواند اوضاع را شفاف‌تر کند یا خیر. در مقطعی که ما هستیم، شانس رسیدن به توافق به نسبت گذشته کمتر است اما به معنای از دست رفتن همه امیدها نیست.

این کارشناس بین‌الملل، در پاسخ به این سؤال که سفر وزیر خارجه به مسکو چقدر بر مذاکرات وین مؤثر است، گفت: بستگی به شیوه و موضوعات مورد بحث بین آقای امیر عبداللهیان و وزیر خارجه روسیه دارد؛ اما من به این نتیجه نرسیدم که استدلال روسیه مبنی‌بر مانع بودن تحریم‌های آمریکا بر تجارت مسکو با تهران قابل‌قبول باشد.

وی با بیان آنکه آقای همتی در سال 98 گفتند تجارت ایران و روسیه عمدتاً توسط پول‌های ملی دو کشور صورت می‌گیرد، ادامه داد: پس از بحران 2014، اوکراین و تحریم‌هایی که همان زمان آمریکایی‌ها علیه روسیه وضع کردند، روس‌ها به جهت اطمینان یک سیستم پیام‌رسان مالی را ایجاد کردند که کار سوئیفت را انجام می‌دهند؛ اما مستقل از آن است. امروز نزدیک به 37 شرکت و کشورها با این سیستم کار می‌کنند و از دلار نیز مستقل است.

حسینی گفت: برهمین‌اساس، ارتباط ایران و روسیه تحت‌ِتأثیر تحریم‌های آمریکا نیست و این بهانه روس‌ها است. به‌همین‌جهت ما باید به دنبال آن باشیم که چرا این بهانه تراشیده شده است. با توجه به فشاری که روسیه علیه کشورهای غربی دارد، روس‌ها مایل نیستند که نفت ایران بعد از توافق احیای برجام به‌سرعت وارد بازارهای جهانی شود. همچنین این مخالفت‌های روسیه به آمریکا این پیام را می‌رساند که هیچ امر بین‌المللی بدون جلب رضایت روسیه پیش نخواهد رفت.