پای «پرانتزها» دوباره باز شد؟!
سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان و نماینده جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات جدید با اعضای 1+4 بر سر احیای برجام، تأکید کرده که مسیر پیش رو ( مسیر احیای برجام) آسان و بدون پرپیچ‌وخم نیست! او تأکید کرده است که این مسیر پر از سنگلاخ بوده و اختلافات طرفین ( خصوصا ایران و آمریکا) بر سر نحوه احیای برجام و بازگشت به تعهداتی که در توافق هسته‌ای مدنظر قرار گرفته، هنوز بر طرف نشده است.
سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان و نماینده جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات جدید با اعضای ۱+۴ بر سر احیای برجام، تأکید کرده که مسیر پیش رو ( مسیر احیای برجام) آسان و بدون پرپیچ‌وخم نیست! او تأکید کرده است که این مسیر پر از سنگلاخ بوده و اختلافات طرفین ( خصوصا ایران و آمریکا) بر سر نحوه احیای برجام و بازگشت به تعهداتی که در توافق هسته‌ای مدنظر قرار گرفته، هنوز بر طرف نشده است. با این حال مقامات وزارت امور خارجه کشورمان تأکید دارند که مذاکرات در مسیر درستی قرار دارد. بر همین اساس، هفته گذشته نمایندگان ایران، روسیه، تروئیکای اروپایی و چین از آغاز روند نگارش «توافق »خبر دادند.
نگارش توافق یا احیای توافق ؟!
ایران و کشورهای حاضر در مذاکرات هسته‌ای می‌گویند به مرحله نگارش متن توافق درباره بازگشت به برجام رسیده‌اند. عبارتی آشنا برای آن‌هایی که مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه کشورهای ۱+۵ را در سال‌های اخیر دنبال کرده‌اند. نگارش متن درروند گفت وگوهای
منتهی به برجام البته مسیری طولانی بود. طرفین برای این‌که از پیشرفت کار خود مطلع باشند، تصمیم گرفتند با آغاز مکتوب کردن آنچه بر سر آن توافق حاصل شد، مسیر مشخص‌تری برای ادامه راه در پیش داشته باشند.
شبکه یورونیوز در این خصوص گزارش داده است:«این نگارش متن البته به بیان بسیاری از دیپلمات‌ها پر بود از پرانتزها. پرانتزهایی که هرچه تعدادشان بیشتر بود، نشان از فراوان بودن تعداد مواردی بود که هنوز بر سر آن‌ها توافقی حاصل نشده است. اما حالا و در مذاکراتی که در وین در حال برگزاری است، طرفین می‌گویند در مذاکرات برای احیای آن توافق به پیشرفت‌های خوبی دست یافته‌اند.»
کارگروه سوم یا کارگروه «توافق گام به گام»؟!
درحالی‌که وزارت امور خارجه کشورمان مدعی شده است که توافق گام به گام در خصوص بازگشت به برجام معنا و مفهومی نداشته و واشنگتن جهت احیای توافق هسته‌ای، باید کل تحریم‌های یک‌جانبه و مغایر با برجام را به صورت یکجا رفع کند، شواهد موجود نشان دهنده تشکیل کارگروهی جدید از سوی اعضای ۱+۴( با موافقت آمریکا) جهت بررسی اقدامات گام به گام می باشد. رسانه های غربی تأکید کرده اند
که در تحولی تازه، روز سه‌شنبه ۲۰ آوریل طرفین به توافق رسیدند تا کار گروه سومی را تشکیل دهند که توالی اقدامات طرفین برای بازگشت به برجام را مدیریت کند. درهرحال، ماهیت و مأموریت کارگروه سوم به وضوح نشان می دهد که آمریکا و تروئیکای اروپایی طرفدار بازگشت مرحله‌به‌مرحله به برجام بوده و اساسا اصالت و موضوعیتی برای اصل این توافق و احیای واقعی برجام قائل نیستند.
بدیهی است که پذیرش بازگشت گام به گام به برجام، آن‌هم درحالی‌که ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۱۸ میلادی به صورت یک‌جانبه از توافق هسته‌ای خارج‌شده و سخت ترین تحریم‌ها را علیه کشورمان اعمال کرده است، نوعی خبط استراتژیک راهبردی محسوب می‌شود. اکنون آمریکا باید هزینه خروج خود از توافق هسته‌ای را به صورت کامل بپردازند و حداقلی ترین این هزینه، بازگشت بدون چون و چرا به توافق و تن دادن به راستی آزمایی لغو تحریم‌ها از سوی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. در این میان، مقامات و رسانه های غربی سعی دارند با پس زدن این مسیر منطقی
( رفع تضمین شده و قابل راستی آزمایی تحریم‌های ایران از سوی آمریکا)، تشکیل کارگروه سوم را گامی ضروری برای پیشرفت و حصول به توافق نهایی بدانند. ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا سه‌شنبه با بیان این‌که پیشرفت‌های خوبی در مسیر گفت‌وگوها حاصل‌شده تأکید کرد: ایالات متحده از شکل‌گیری کارگروه سوم در کمیسیون مشترک برجام استقبال می‌کند.
معنای توالی چیست؟!
به‌راستی معنای توالی در پروسه احیای برجام چیست؟ اگر منظور از توالی، طراحی همزمان و موازی گام‌های ایران و ایالات متحده جهت بازگشت به توافق هسته‌ای باشد، باید نسبت به این واژه و مصادیق آن گارد بسته‌ای داشت. بارها عنوان شده است که آمریکا به صور ت یک‌جانبه از توافق هسته‌ای با ایران خارج شده و از این‌رو، بازیگر طغیانگر برجام محسوب می‌شود.
در مقابل، ایران از سال ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میلادی، به مدت حداقل یک‌سال به‌تمامی تعهدات خود وفق برجام وقطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد پایبند بوده و متعاقبا، با استناد به متن برجام ، به کاهش تعهدات خود به صورت مرحله‌به‌مرحله روی آورده است. به عبارت بهتر، خروج یک‌جانبه آمریکا از برجام در تضاد با متن برجام و کاهش تعهدات برجامی ایران مطابق متن توافق هسته‌ای و در ذیل آن صورت گرفت.بنابراین، ما با دو بازیگر خطاکار در برجام مواجه نیستیم، بلکه تنها بازیگر نامطلوب و طغیانگر در این خصوص، ایالات متحده آمریکا می‌باشد. پیشتر دو کارگروه به صورت موازی اقدامات خود را برای بررسی تحریم‌هایی که باید از سوی آمریکا لغو شوند و همچنین اقداماتی که ایران باید برای بازگشت به تعهدات هسته‌ای خود انجام دهد آغاز کرده اند!اما اکنون سخن از کارگروه سومی به میان آمده که قرار است ضرباهنگ گام‌های متوازن طرفین را با یکدیگر تنظیم کند. بدیهی است که کلیت تشکیل این کارگروه ، حکایت از انحراف مسیر مذاکرات دارد، مگر آنکه مأموریت و کار ویژه کارگروه سوم چیزی غیر از موارد اعلامی باشد.
مگر توافق مبنایی وجود ندارد؟!
نکته دیگر این‌که ما در برهه فعلی ( سال ۲۰۲۱ میلادی) قصد احیای یک توافق مبنایی را داریم که قبلا در خصوص بندبند آن مذاکره صورت گرفته است. مکانیسم بازگشت به این توافق ( برجام) هم کاملا مشخص است. در چنین شرایطی دلیل اصرار آمریکا و تروئیکای اروپایی و متأسفانه سکوت وزارت امور خارجه کشورمان در قبال پروسه پیچیده سازی مذاکرات چیست؟! اگر میان طرفین ( ایران و غرب) توافقی وجود نداشت ، در آن زمان سخن گفتن از نگارش توافق اولیه یا حتی توافق موقت می‌توانست توجیهی حقوقی داشته باشد .حتی اگر توافق برجام رسما و به صورت کامل منهدم و نابود شده بود، واژه نگارش توافق جدید می‌توانست قابل درک و هضم باشد. اما هم‌اکنون مطابق آنچه ادعا می‌شود، برجام توافق مبنایی طرفین محسوب می‌شود و قرار است طرفی که برای نخستین بار برجام را نقض کرده و از آن رسما خارج شده، بار دیگر به آن بازگردد. به‌راستی در چنین فضایی مانور« نقاط اختلافی» یا همان«پرانتز ها» چه معنایی دارد؟!
