ظریف کاندیدای ریاست جمهوری می شود یا نه ؟+جزئیات مهم

نام محمدجواد ظریف در میان گزینه‌های انتخاباتی اصلاح‌طلبان همچنان شنیده می‌شود و گرچه خود او چندبار اعلام کرده است که نخواهد آمد اما باتوجه به تحرکات سیاسی اصلاح‌طلبان و نیز اطرافیان او هنوز احتمال حضورش در انتخابات با جامه نامزد ریاست‌جمهوری منتفی نشده است؛ چنانکه اخیرا پوستر انتخاباتی او نیز منتشر شده تا این گمانه که او خواهد آمد، تقویت شود.

ظریف که هویت سیاسی‌اش به توافق‌نامه برجام گره خورده؛ در سال‌های اخیر متوجه این انتقاد بوده است که برجام چه دستاوردی برای کشور ایران داشت و آیا تمام آن‌چیزی که متعاقب مذاکره با غربی‌ها به مردم وعده داده می‌شد، محقق شد یا خیر؟ از سوی دیگر به گفته بسیاری از کارشناسان ظریف به دلیل آنکه تمام همتش را بر برجام گذاشت، عملا از ظرفیت‌های دیپلماتیک در منطقه و شرق آسیا بهره نبرد. البته ظریف موافقانی نیز دارد که بیشتر این موافقان خاستگاه سیاسی اصلاح‌طلب دارند. اصلاح‌طلبان پس از انتقعاد برجام ظریف را تا حد مصدق و امیرکبیر بالا بردند و کوشیدند از او یک قهرمان ملی بسازند؛ درصورتی که از همان زمان مشخص بود چنین اغراق‌هایی با واقعیت موجود سیاسی سنخیتی ندارد؛ بنابراین ظریف نیرویی است که هم موافق دارد و هم مخالف اما پرسش این است که در شرایط کنونی ایران که از یک‌سو برجام نتیجه مطلوب را به بار نیاورده و از سوی دیگر فشارهای اقتصادی بی‌سابقه‌ای بر مردم تحمیل شده است، آیا محمدجواد ظریف می‌تواند به پایگاه اجتماعی عظیمی به دست بیاورد؟

ناگفته های ظریف

ظریف و البته مجموعه دولت روحانی و اصلاح‌طلبان در سال92 با تکیه بر دوقطبی سازی مذاکره-مقابله یا به تعبیری جنگ و صلح توانستند رأی بخش‌هایی از جامعه را جذب کنند و پس از آن نیز همین دوگانه را در انتخابات سال96 حفظ کردند و گفته می‌شود مجموع اصلاح‌طلبان و حامیان دولت بنا دارند با همین استراتژی وارد کارزار انتخابات1400 شوند؛ دوگانه‌ای که دال مرکزی‌اش بر ایجاد جنگ‌هراسی برای مردم است. این گفتمان می‌کوشد مردم را قانع کند که اولا اصلاح‌طلبان و اعتدالیون نمایندگان برحق مذاکره‌اند و ثانیا اگر با غرب مذاکره‌ای در نگیرد، ایران به سمت جنگ می‌رود؛ درصورتی که به نظر می‌رسد هر دو گزاره خالی از اشکال نیست زیرا در وهله نخست اصلاح‌طلبان و دولتی‌ها نشان دادند شیوه مذاکره آنها که به نوعی از موضع پایین با غربی‌ها بود، زمینه عهدشکنی آمریکا و اروپایی‌ها را فراهم کرد و در وهله بعد اتفاقا همین شیوه مذاکره ایران را در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تا آستانه تحرکات نظامی پیش برد و به هیچ‌وجه مذاکره از جنس اصلاح‌طلبانه باعث نشد تا زیاده‌خواهی‌های آمریکا و هم‌پیمان‌هایش کنترل شود.

ظریف و انتخابات 1400

با چنین اوصافی ظریف شرایط پیچیده‌ای در انتخابات1400 دارد و اگر بنایش نامزدی در انتخابات باشد با تمام این پرسش‌ها روبه‌رو می‌شود. البته یک پیش‌بینی دیگر هم وجود دارد که این پیش‌بینی بیشتر مبتنی بر مصاحبه اخیر ظریف است که گفته بود همچنان تمایل دارد در دولت بعدی کار کند. بعد از این اظهارنظر این گمانه‌زنی مطرح شد که آیا ظریف قصد دارد به طور جدی از یک نامزد هم‌سو با خودش حمایت کند و در دولت بعد جایگاهی مانند معاون اولی یا وزارت خارجه را در اختیار بگیرد؟ در بین تمام شخصیت‌هایی که تا کنون نامشان مطرح می‌شود، چنان شخصیتی که به ظریف جایگاه ویژه‌ای در دولتش بدهد، علی لاریجانی است. لاریجانی در همه این سال‌ها نشان داده که نه‌تنها مخالفتی با سیاست خارجی دولت به هدایت ظریف نداشته است، بلکه همراه دولت هم بوده است و این احتمال بسیار وجود دارد که اگر لاریجانی نامزد ریاست‌جمهوری شود، ظریف تمام‌قد از او حمایت کند تا شاید بتواند جایگاهی در دولت بعد هم برای خود دست‌وپا کند. البته حضور لاریجانی در انتخابات نیز با مانع مهمی روبه‌رو است؛ آنکه  بخش قابل توجهی از اصلاح‌طلبان در شرایط کنونی تمایل به حمایت از نامزد غیراصلاح‌طلب ندارند و اگر آنها از لاریجانی حمایت نکنند مشخص نیست لاریجانی با چه سرمایه اجتماعی‌ای وارد انتخابات می‌شود.

به هر روی مناسبت محمدجواد ظریف با انتخابات1400 هنوز روشن نیست و باید منتظر ماند و دید که او و البته اصلاح‌طلبان چه تصمیمی می‌گیرد و سپس باید مشاهده کرد که آیا ایشان اقبالی در میان مردم خواهند داشت یا خیر؟