رئیسی برجام را ادامه می دهد؟

سفر اخیر رافائل گروسی، رئیس آژانس به تهران و توافقی که میان دولت ایران و ناظر هسته‌ای سازمان ملل منعقد شد، منجر به فروکش شدن نگرانی‌ها و تغییر نسبی فضای جدل‌آمیز و بدبینانه ماه‌های اخیر در حوزه دیپلماسی هسته‌ای میان ایران و غرب پیش از آغاز نشست شورای حکام شد وگزارش‌ها حاکی است مذاکرات احیای برجام به زودی در گرند هتل وین از سرگرفته خواهد شد.

نظر به اینکه از زمان انعقاد توافق برجام و صدور قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت [در تأیید توافق هسته‌ای ۲۰۱۵]، روابط میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به نوعی تابع شرایط و ضوابط برجام بوده است، به نظر می‌رسد این چشم‌انداز مثبت _که پس از هفته‌ها ابهام و بدبینی حاکم بر فضای تعامل هسته‌ای_ با توافق اخیر میان ناظر هسته‌ای سازمان ملل و سازمان انرژی اتمی ایران حاصل شده است، احتمالاً بیش از آنکه ناشی از «دستاوردهای فنی» این تفاهم بوده باشد، به دلیل «ایجاد اطمینان نسبی درباره ازسرگیری قریب‌الوقوع مذاکرات احیای برجام» حاصل شده است.

گام‌های متقابل ایران و غرب در برجام

لارنس نورمنو آرزو اقبالی، خبرنگارانروزنامه وال‌استریت‌ژورنال گزارش داده اند که تعهد ایران با توقف تحرکات واشنگتن برای پیشبرد قطعنامه علیه تهران در شورای حکام همراه شد؛ طرحی که غرب به دلیل توقف همکاری ایران و ناظر هسته‌ای سازمان ملل در حال پیگیری تصویب آن بود. (*بیشتر بخوانید: «اولین توافق»| گام نخست رئیسی برای احیای برجام)

به نوشته این روزنامه، ایران روز دوشنبه اعلام کرد که قصد دارد مذاکرات هسته ای را در آینده نزدیک از سر بگیرد ، و این واضح ترین نشانه‌ای بود که مذاکرات درباره احیای توافق هسته ای 2015 به زودی از سر گرفته می شود. دولت بایدن  نیز تأیید کرد که قطعنامه ای را که به دلیل عدم همکاری ایران با بازرسان هسته ای پیگیری می‌کرد، لغو می کند. این اظهارات پس از موافقت ایران با اعطای مجوز بازرسی به کارکنان آژانس بین المللی انرژی اتمی برای تنظیم مجدد دوربین‌ها و تجهیزات دیگر که فعالیت‌های ایران را در سایت‌های مختلف مرتبط با برنامه هسته‌ای رصد می‌کنند، اعلام شد.

واشنگتن: پیگیری قطعنامه علیه ایران در شورای حکام متوقف شد

ابراهیم رئیسی ، رئیس جمهور جدید ایران ، هشدار داده بود که اگر آمریکا و قدرت های اروپایی در نشست کشورهای عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی بخواهند ایران را محکوم کنند، ممکن است برنامه تهران برای از سرگیری مذاکرات هسته ای را از دور خارج کند.

بر اساس این گزارش وزارت خارجه آمریکا روز دوشنبه اعلام کرد که اگر ایران توافقنامه آخر هفته خود با آژانس بین المللی انرژی اتمی را اجرا کند، ایالات متحده در جلسه شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی، که روز دوشنبه آغاز شد، بحث‌های قطعنامه در مورد محکومیت تهران را کنار می‌گذارد.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا مدعی شد: «ایران این فرصت را دارد که با آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد موضوعات جدی و فشرده مطرح شده در گزارش های آژانس همکاری کند. البته ، همکاری آنها باید در عمل دیده شود و نه فقط در گفتار». وی گفت: «بر اساس گزارش مدیرکل، ما در حال حاضر برنامه ای برای ارائه قطعنامه در جلسه این هفته نداریم».

سعید خطیب زاده ، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران گفت «دولت اعلام کرده است که قطعاً مذاکرات را در آینده نزدیک از سر خواهد گرفت». برخی از دیپلمات های غربی گفته اند که امیدوارند مذاکرات در اواخر ماه سپتامبر (اوایل مهرماه) از سر گرفته شود.

مذاکرات هسته ای، با هدف توافق بر سر اقداماتی که ایران و ایالات متحده برای احیای برجام باید انجام دهند ، از ماه آوریل آغاز و در ماه ژوئن همزمان با انتخابات ریاست‌جمهوری ایران پس از ۶ دور مذاکره فشرده و ثمربخش، به حالت تعلیق درآمد. حالا پس از حدود ۳ماه با تشکیل دولت جدید و محافظه‌کار ایران ازسرگیری گفت‌وگوها نزدیک به نظر می‌رسد.

به نوشته وال‌استریت ژورنال، دولت بایدن با وجود اتهامات منتقدان در کنگره و دشمنان توافق در اسرائیل و جاهای دیگر، احیای توافقنامه برجام را به عنوان اصلی ترین هدف سیاست خارجی خود در این زمینه مطرح کرده است. اما همانطور که مقامات کاخ سفید اذعان دارند، برجام فعالیت‌های هسته‌ای ایران را فقط برای چند سال آینده محدود می‌کند، و بر همین مبنا آنتونی بلینکن در دفاع از ایده دیپلماسی، از احیای برجام به عنوان «بستر لازم» جهت پیگیری «مذاکرات بعدی» در راستای دستیابی به «توافق بلندتر و محکم‌تر» یاد کرده است.

به ادعای وال‌استریت‌ژورنال، دیپلمات ها گفته‌اند که آقای رئیسی و دولت جدیدش بارها از تعیین تاریخ بازگشت به مذاکرات در وین با وجود فشارهای عمومی و خصوصی اروپا ، آمریکا و روسیه خودداری کرده اند. و دو هفته پیش ، وزیر خارجه جدید ایران پیشنهاد کرد که دو تا سه ماه دیگر زمان می برد تا تهران به مذاکرات بازگردد.

این مسئله نگرانی های ادعایی را ایجاد کرده است که ایران در مذاکرات با تاکتیک تأخیر بازی می‌کند و با پیشبرد برنامه هسته‌ای خود به دنبال افزایش اهرم فشار بر آمریکا جهت دریافت امتیاز بیشتر است. ایران در حال حاضر اورانیوم غنی شده با غنای ۶۰ درصد تولید و بر روی فلز اورانیوم ، کار می کند،همچنین تهران تخصص خود را در ساخت سانتریفیوژها ، که برای غنی سازی اورانیوم استفاده می شود ، ارتقا داده است.

رافائل گروسی ، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در گفتگو با خبرنگاران گفت که از وی دعوت شده تا به زودی برای گفتگو با مقامات ارشد ایرانی دوباره به تهران سفر کند. این شامل مذاکراتی در مورد تحقیق درباره مواد هسته ای  [ادعایی] گزارش نشده در ایران است. گروسی گفت: «این چیزها از بین نمی روند ... ما باید با هم [ایران و آژانس] به [بررسی] آنها بپردازیم».