گروه روسی یا ارتش خصوصی واگنر یک شرکت نظامی خصوصی با وابستگی غیرمستقیم به ارتش روسیه است که با استخدام داوطلب در جنگ‌های نیابتی مشارکت می‌کند. مشارکت در جنگ داخلی سوریه، جنگ در دونباس و حمله روسیه به اوکراین از جمله فعالیت‌های این گروه است.
 

یوگنی پریگوژین

یوگنی پریگوژین، رئیس گروه شبه نظامی واگنر، روز جمعه دوم تیر ماه ارتش روسیه را به حمله هوایی از پشت جبهه واگنر و کشتن دو هزار نفر از جنگجویان این گروه متهم کرد. کرملین ضمن تکذیب این ادعا، در واکنش اعلام کرد که پریگوژین را به اتهام دعوت به شورش مسلحانه محاکمه خواهد کرد.

یوگنی پریگوژین که جزو متحدان ولادیمیر پوتین محسوب می‌شد، در ماه‌های اخیر مسکو را به شدت مورد انتقاد قرار داده است. او بامداد روز جمعه انتقادات خود از فرماندهان نظامی را تشدید کرد و گفت: منطق حمله نظامی به کرملین یا آنچه که «عملیات ویژه نظامی» خوانده می‌شود، بر اساس دروغ‌هایی است که توسط مقامات نظامی ارشد روسیه ساخته شده است.

یوگنی پریگوژین روز چهارشنبه، سوم خرداد، گفته بود، اگر رهبری روسیه مدیریت خود را در قبال جنگ بهبود ندهد و تمامی اقتصاد خود را در خدمت جنگ قرار ندهد، ممکن است با انقلاب دیگری روبه‌رو شود.
او مدت‌هاست که معتقد است «معماران جنگ»، مانند وزیر دفاع و رئیس ستاد ارتش «به‌ خاطر خیانت به وطن» باید برکنار شوند، زیرا اهداف جنگی در اوکراین محقق نشده و اگر جوزف استالین زنده بود، این شکست را تحمل نمی‌کرد.

این اختلافات جمعه شب بالاگرفته و تهدیدات پیاپی پریگوژین موجب شد تا در مسکو حکومت نظامی برقرار شود. خیابان های منتهی به کرملین مسدود شده و مجلس دوما نیز تحت کنترل شدید قرار گرفت. این وضعیت قرمز پس از اظهارات پریگوژین مبنی بر محاکمه شویگو،  وزیر دفاع روسیه، در میدان سرخ مسکو و به دار آویختن او، ایجاد شد.
 

مسدود شدن مسیر های منتهی به کاخ کرملین

آن‌طور که مشهود است، باتوجه به نقش بی‌بدیل و موثر واگنرها در جنگ باخموت، طولانی‌ترین نبرد اروپا و تحویل مناطق به‌دست‌آمده به ارتش روسیه، پریگوژین قصد دارد از موفقیت خود در میدان جنگ برای انتقاد و ضربه به وزارت دفاع روسیه استفاده کند.
 

سرگئی شویگو، وزیر دفاه روسیه

پس از آن بیانیه‌ای که در فضای مجازی دست‌به‌دست شد، پریگوژین از مردم روسیه خواست به خیابان‌ها بیایند. در ادامه نیز کانال تلویزیونی روسیه Dom Kino هک شد و در آن پیام درخواست کمک فرمانده واگنر از مردم پخش شد.
 

تصویر هک تلوزیون روسیه

این سوی میدان نبرد اما، پوتین فورا در کاخ کرملین حاضر شده و به نقل از رسانه‌ها، مدعی شد که شخصا بر وضعیت پیش‌آمده اشراف دارد. در ادامه بازار سهام روسیه پس از اخبار مبنی بر شورش مسلحانه و درگیری میان نظامیان روس ریزش شدیدی پیدا کرد.
 

اف‌اس‌بی، سرویس امنیت فدرال روسیه، نیز در بیانیه‌ای از گروه واگنر خواست از دستورات یوگنی پریگوژین تبعیت نکنند سرویس FSB هم‌چنین از مبارزان گروه واگنر خواسته او را دستگیر کنند.

واکنش جبهه مقابل روسیه به این حوادث

ارتش اوکراین در بیانیه‌ای گفته «اختلافات نوظهور» میان واگنر و ارتش روسیه را تحت نظر دارد. شبکه خبری سی‌ان‌ان به نقل از مقام‌های آمریکایی گزارش داد، واشنگتن در حال رصد وضعیت روسیه بعد از اظهارات فرمانده واگنر است. یک مقام آمریکایی به سی‌ان‌ان گفت: «مقام‌ها، اظهارات پریگوژین را موضوعی فراتر از بیانات معمول او می‌دانند».

به گفته این مقام آمریکایی واشنگتن معتقد است که گفته‌های جدید او بر خلاف اظهارات قبلی‌اش که نیروهای ارتش روسیه را به «بی‌عرضگی» متهم کرده بود، نتیجه موفقیت‌های تاکتیکی ارتش اوکراین نیست. او گفت: «این واقعی است».

به همین منظور برخی منابع خبری از وقوع انفجارهای مهیب در شهرهای کی‌یف و خارکیف خبر داده‌اند. گفته می‌شود روسیه در بحبوحه گزارش‌ها از آماده‌شدن اوکراین برای انجام عملیات‌های تهاجمی علیه روسیه با توجه به ادعاهای فرمانده گروه واگنر حملات موشکی را به شهرهای آن کشور آغاز کرد.

صبح شنبه آغاز این کشمش حساس در خاک روسیه بوده و به همین منظور، وزارت دفاع روسیه نیز طی بیانیه‌ای در بامداد شنبه اعلام کرد ارتش اوکراین با بهره‌گیری از «اقدام تحریک‌آمیز» فرمانده واگنر در حال متمرکزکردن چندین تیپ برای حمله در باخموت است.

در این بیانیه تصریح شده است: «رژیم کی‌یف با بهره‌گرفتن از اقدام تحریک‌آمیز پریگوژین در حال متمرکزکردن یگان‌های تیپ ۳۵ تفنگداران دریایی و تیپ ۳۶ مکانیزه در مسیر تاکتیکی باخموت برای انجام اقدامات تهاجمی است».

وزارت دفاع روسیه گفته نیروهای روسیه در حال مبارزه با نظامیان اوکراین هستند و از طریق حملات هوایی و توپخانه‌ای در حال مقابله با آن‌ها هستند.

بامداد شنبه یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه واگنر، در یک بیانیه صوتی جدید مدعی شده که نیروهای او از مرزهای روسیه عبور کرده‌اند و در حال ورود به بلگرد هستند.

متن بیانیه او به شرح زیر است:

- وضعیت فعلی به این شرح است: امروز به ما حمله موشکی شد. بعد از آن حمله، بالگردها به ما حمله کردند و بعد حملات توپخانه‌ای شروع شد.

- دستورات از جانب فرمانده ستاد مشترک ارتش روسیه بعد از دیدار با سرگئی شویگو، وزیر دفاع، برای نابودی واگنر صادر شده بود.

- در حال حاضر ما از مرزهای کشور در همه مناطق عبور کرده‌ایم. گاردهای مرزی به سمت ما آمدند و سربازان ما را در آغوش گرفتند.

- الان داریم وارد روستوف می‌شویم. یگان‌هایی از وزارت دفاع یا سربازان وظیفه‌ای که برای سدکردن پیشروی ما آورده شده بودند از سر راهمان کنار رفتند.

- ما با بچه‌ها نمی‌جنگیم. بچه‌ها را نمی‌کشیم. شویگو دارد با آوردن سربازان آموزش‌ندیده و از جمله سربازان وظیفه به جنگ، کودک‌کشی می‌کند.

ادعای پریگوژین: دستور حمله به واگنر از سوی ژنرال گراسیموف صادر شد

یوگنی پریگوژین، فرمانده گروه واگنر، در پیام صوتی جدید خود ادعا کرده فرمان حمله به نیروهای این گروه از سوی والری واسیلیویچ گراسیموف، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح، روسیه صادر شده است.
وزارت دفاع روسیه پیش از این، ادعاهای مطرح‌شده توسط پریگوژین در خصوص حمله ارتش روسیه به گروه واگنر را تکذیب کرد و تصاویر منتشرشده را «جعلی» خواند.

پس از آن شایعاتی مبنی بر قطع اینترنت سراسری در روسیه و تخلیه سفارت‌ها در این منطقه مطرح شد که یکی پس از دیگر تکذیب شد.

شهر روستوف، آغاز ماجرا

روستوف اولین شهری بود که پریگوژین ادعا کرد نیروهای واگنری با تجهیزات عظیم وارد آن شده و با استقبال مردم محلی روبه‌رو شده است. این ادعاها ابتدا توسط برخی رسانه‌ها، ضدونقیض توصیف شد اما ساعاتی بعد تصاویر تجهیزات و جبهه‌گیری نیروهای واگنری در این شهر منتشر شد.

پس از آن دولت روسیه بسیاری از معابر عمومی منتهی به مسکو را مسدود کرده و  فرماندار روستوف در بیانیه‌ای از مردم این شهر خواسته با توجه به وضعیت کنونی در منازل خود بمانند.

سپس ادعایی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد، فرمانده گروه واگنر در یک پیام جدید مدعی شد یک بالگرد ارتش روسیه اقدام به شلیک به سمت کاروان نظامیانش کرده اما نظامیان او این بالگرد را ساقط کرده‌اند.

در ادامه نیز رسانه‌های روسیه تصاویری از ورود نیروهای امنیتی روسیه به مقر گروه واگنر در شهر سن‌پترزبورگ به منظور انجام عملیات جست‌وجو منتشر کردند و در طرف مقابل نیز رئیس گروه واگنر در دیدار معاون وزیر دفاع روسیه در روستوف خواستار دیدار با وزیر دفاع و رئیس ستاد مشترک ارتش این کشور شد.
پریگوژین مدعی شده در مقر ارتش روسیه در شهر روستوف حضور دارد و پایگاه‌های نظامی این شهر را تحت کنترل دارد.

اولین واکنش پوتین در قالب سخنرانی

پوتین در پی این تحولات و بحران پیش‌آمده در ظهر شنبه سخنرانی خود را به صورت ویدئو منتشر کرد. او اظهار کرد: «شب گذشته با فرماندهان همه جهات صحبت کردم. نیروها قهرمانانه می‌جنگند. هرگونه درگیری باید در طول عملیات ویژه کنار گذاشته شود. سرنوشت مردم ما اکنون در حال تعیین‌شدن است. آن‌چه امروز با آن روبه‌رو هستیم خیانت داخلی است. من به مبارزان «واگنر» هشدار می‌دهم در زمانی که روسیه با جنگ سختی روبه‌رو است، تسلیم ماجراجویی جنایتکارانه نشوند. شورش مسلحانه، خنجر از پشت است و ما از خود دفاع خواهیم کرد. خیانت‌کاران سزای کارشان را خواهند دید. نیروهای مسلح روسیه دستور لازم را برای خنثی‌کردن سازمان‌دهندگان شورش مسلحانه دریافت کردند. پاسخ ما به این شورش مسلحانه سخت خواهد بود. آن‌هایی که شورش را برنامه‌ریزی کرده‌اند، به دنبال تسلیم کشور هستند».

واگنری ها با تجهیزات نظامی و نیروهای آماده رزم در روستوف مستقر شدند. ایستگاه قطار در روستوف که توسط گروه واگنر تسخیر شده، هزاران نفر از ترس این‌که نبردهای شدیدی بین مزدوران و نیروهای چچنی رخ دهد در حال فرار هستند.
  

 

پس از آن تمام میسرهای منتهی به روستوف در اطراف مسکو تخریب و یا مسدود شدند.
 

شایعه ای مبنی بر پرواز هواپیمای حامل پوتین از مسکو به سن‌پترزبورگ منتشر شده که توسط مقامات تکذیب شد.

شماری از فرماندهان روسیه از پوتین حمایت کرده و رمضان قدیروف، رئیس‌جمهور منطقه خودمختار چچن، ضمن گستاخ‌خواندن پریگوژین، کماندوهای چچنی را در حمایت از ارتش روسیه، به مناطق تنش اعزام می‌کند.

تماس‌های تلفنی بین‌المللی

در این بین اخباری منتشر می‌شود که ادعا می‌کند دفتر مطبوعاتی رئیس جمهور قزاقستان اعلام کرده که پوتین در تماس تلفنی با توکایف در مورد وضعیت روسیه توضیح داده است.

پوتین همچنین با سران بلاروس و ازبکستان و همچنین سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران، تماس برقرار کرده و آن‌ها را در جریان تحولات قرار می‌دهد.

اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، نیز طی یک تماس تلفنی با پوتین، درباره اوضاع روسیه گفت‌وگو کرده و از گام‌های رئیس‌جمهور روسیه در پی شورش مسلحانه گروه واگنر به طور کامل حمایت می‌کند. اما آن طرف‌تر لتونی مرزهای خود را با روسیه بست و استونی هم تدابیر امنیتی در مرزهایش با روسیه را تشدید کرد.

آتش خوابید

اکنون روسیه کانون توجه جهان شده و نگاه‌ها آماده یک رویارویی سنگین بین واگنرها و ارتش روسیه هستند اما ناگهان ریاست جمهوری بلاروس، عصر شنبه اعلام می‌کند که یوگنی پریگوژین، رئیس گروه واگنر پیشنهاد الکساندر لوکاشنکو (رئیس جمهور بلاروس) در مورد توقف پیشروی نیروهایش به سمت مسکو را پذیرفت.

ریاست جمهوری بلاروس افزود: پیشنهادی برای حل بحران ارائه شده است که شامل اعطای ضمانت‌های امنیتی به نیروهای واگنر است. با هماهنگی رئیس جمهور پوتین و در روز شنبه، این توافق صورت گرفت.

یوگنی پریگوژین، رئیس گروه واگنری، نیز اعلام می‌کند که این گروه نیروهای خود را به عقب برمی‌گرداند و به اردوگاه‌های خود می‌روند.

در حالی که جبهه غرب در تلاش تحریک واگنری‌ها، هم تحریم آن‌ها را به تعویق انداختند و هم در سخنرانی‌ها روسیه را تضعیف می‌کردند، توافق پریگوژین با لوکاشنکو آب سردی بر دلخوشی دشمنان روسیه و مشتاقان جنگ داخلی در مسکو ریخت.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، نیز شامگاه شنبه ۳ تیر با اعلام توقف پیگرد قضایی اعلام شده علیه فرمانده واگنر پس متوقف‌کردن پیشروی نیروهایش به سوی مسکو گفت: پریگوژین با ضمانت پرزیدنت پوتین به بلاروس خواهد رفت که برخی رسانه‌ها این خبر را با عنوان تبعید پریگوژین به بلاروس، منتشر کردند.