علیرضا خمسه: باید از توزیع کتاب حمایت بیشتری صورت گیرد

شست صمیمی و جشن امضاء کتاب‌های «آموزش پانتومیم» و «کمدی یا طنز در تلویزیون» ترجمه علیرضا خمسه، بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون، با حضور علاقه‌مندان به کتاب و کتاب‌خوانی و جمعی از مسئولین و مدیران فرهنگی قم در مجموعه بزرگ دنیای کتاب قم برگزار شد.

خمسه در این نشست به خصوصیات یک نویسنده و یک خواننده خوب اشاره کرد و گفت: یک نویسنده خوب کسی است که هر نوع کتابی را که منتشر می‌شود، بخواند، اما یک خواننده خوب کسی است که فقط کتاب‌های خوب بخواند. کتاب‌ها مثل ‌انسان‌ها، فقط در جبهه خیر نیستند؛ اگر بخواهیم آدم‌ها را دسته‌بندی کنیم، سه دسته هستند: سفید، سیاه و یا خاکستری؛ بر این اساس کتاب‌ها نیز به همین سه دسته تقسیم می‌شوند؛ چون حاصل اندیشه همین آدم‌ها هستند.

این بازیگر و نویسنده در مورد این کتاب‌ها گفت: به عنوان مثال کتاب سیاه از یک آدم تبهکار است که می‌تواند خاطرات تبهکاری را به صورت پاورقی و یا یک کتاب طولانی بنویسد و کتاب سفید از آدمی است که به زیبایی، عشق، انسانیت و کائنات فکر می‌کند، لذا کتاب و اندیشه‌ این شخص با شخص تبهکار فرق می‌کند.

وی با بیان اینکه کتاب‌های خاکستری نیز کتاب‌هایی هستند که تکلیفشان روشن نیست، گاهی به سمت خیر و گاهی مخالف آن حرکت می‌کنند، تصریح کرد: یک نویسنده خوب همه این کتاب‌ها را می‌خواند، در حالی‌که یک خواننده خوب باید مشاور داشته باشد که چه کتابهایی بخواند.

خمسه در مورد راز شاد بودن و شاد زیستن گفت: عشق محور زندگی است، اگر عشق را شناختید، راز سرمستی و شاد بودن را فهمیده‌اید و در این میان، کتاب خوب در مورد عشق است، و برای شاد بودن باید اینگونه کتاب‌ها را مطالعه کنیم تا عشق را بشناسیم.

این بازیگر و نویسنده در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از پایین بودن سرانه مطالعه در ایران گفت: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که متاسفانه کتابخوانی جزء عاداتمان نیست. باتوجه به اینکه در سال‌های اخیر به دلایل کاری در بسیاری از کشورهای خارجی حضور داشته‌ام، نشانه‌هایی که برای شناسایی هموطنانم در آن کشورها یا در فرودگاه‌ها می‌بینم، هیچ ربطی به کتاب ندارد.

وی در ادامه در باب اهمیت خانواده، جهت علاقمند کردن فرزندان به مطالعه و کتابخوانی گفت: خانواده بنای اصلی جامعه است و در جامعه هر اتفاقی می‌افتد از خانواده شروع می‌شود، به طور مثال اگر والدین اهل مطالعه و کتاب خواندن باشند، فرزندان نیز با مشاهده این امر به کتاب خواندن علاقه‌مند می‌شوند.

خمسه ادامه داد: مطالعه و کتابخوانی نیاز به شعار و تبلیغات ندارد، همین که والدین، در خانواده، با عشق و علاقه کتاب می‌خوانند باعث علاقه‌مندی فرزندان به کتاب و مطالعه می‌شود و مشاهده کتاب در دست والدین و یا یکی از آن‌ها، باعث می‌شود که دیگر اعضای خانواده نیز اهل مطالعه و کتاب خواندن شوند، و همین امر باعث شده است که برای فرزندان من، کتاب جزء بهترین هدایایی که می‌گیرد.

این بازیگر و نویسنده در ادامه در مورد اهمیت و ضرورت مطالعه و نیاز به کتاب و کتابخوانی در جامعه امروزی گفت: حتی اگر برخی از افراد اهل مطالعه نباشند و یا از کتاب و کتابخوانی متنفر باشند، باز هم به کتاب و مطالعه‌ آن نیاز دارند؛ به عنوان مثال اگر فردی بخواهد در جامعه امروزی یک جوان بروز و کارامد باشد، حداقل کاری که باید انجام دهد، آموزش زبان است که برای این کار باید سراغ کتاب‌های آموزش زبان رفت و آن‌ها را مطالعه کند.

وی ادامه داد: خیلی از افرادی که علاقمند به بازیگری، آشپزی، پزشکی، فضانوردی و یا کارهای بزرگ دیگری هستند، می‌توانند از طریق مطالعه کتاب‌ و روش‌های عملی کردن رویاها، به رویاهایشان جامه عمل بپوشانند و آن‌ها را عملی کنند.

خمسه ادامه داد: همه اساتید و بزرگان ما، در هر رشته و فنی، تجربه و آموخته‌هایشان را به صورت کتاب درآورده‌اند، به عنوان مثال اگر کسی بگوید من می‌خواهم بازیگری یاد بگیرم و باید چکار کنم، آن شخص را به جای ثبت نام و شرکت در کلاس‌های آموزشی به خواندن کتاب «آموزش پانتومیم» (آموزش زبان بدن) دعوت می‌کنم.

این بازیگر و نویسنده در مورد کتاب ترجمه‌ای دیگر خود با عنوان کتاب «کمدی در تلویزیون» که توسط مرکز پژوهش‌های صدا و سیما برای اهل فن و متخصصین این کار منتشر شده است، گفت: این کتاب در مورد تفاوت کمدی و طنز است؛ طنز یک اثر مکتوب است و کمدی یک اثر نمایشی. بنابراین عبید زاکانی یک طنزپرداز بود و سعدی افشار یک کمدین. مثلا اگر یک نمایشنامه بنویسم، آن نمایشنامه می‌تواند یک طنز تلقی شود اما اگر نمایشنامه را بازی کنم، کمدی محسوب می‌شود.

وی در ادامه به ویژگی‌های آثار کمدی نیز اشاره کرد و گفت: کمدی پایان خوش دارد، با رویاها و ماورا کاری ندارد و با واقعیت‌ها و مسائل روز کار دارد، و در نهایت با یک نگاه انتقادی به همه چیز نگاه می‌کند.

خمسه به تفاوت کمدی با تمسخر نیز اشاره کرد و افزود: کمدی جایگاه انسان را ارتقا می بخشد، در حالی که تمسخر جایگاه انسان را تنزل می‌بخشد.

این مولف همچنین تصریح کرد: مطالب فراونی در سایت‌های مختلف و فضای مجازی نوشته شده است، اما مطالعه کتاب و در دست داشتن آن با مطالعه این سایت‌ها و یا کتاب‌های الکترونیکی قابل مقایسه نیست، چرا که لذت لمس کتاب و در دست داشتن آن بر لذت مطالعه بسیار می‌افزاید.

خمسه همچنین با بیان اینکه هر کشور و دولتی بر اساس سیاست‌های خاص خود کتاب‌هایی را به چاپ می‌رساند، گفت: شاید بهتر باشد کتاب‌های بیشتری را به چاپ برسانیم تا مخاطب به سطح گسترده‌تری از کتاب دسترسی داشته باشد و با خواندن کتاب‌های متفاوت، کتاب مناسب ذائقه خود را انتخاب کند.

وی با تاکید بر لزوم توجه بیشتر به مسئله توزیع کتاب افزود: باید از نشر و توزیع کتاب حمایت بیشتری صورت گیرد زیرا مشکل توزیع کتاب یکی از معضلات بزرگی است که بر سر راه کتاب و گسترش کتاب‌خوانی قرار دارد. همچنین باید در جهت بهبود شرایط اقتصادی تلاش کرد؛ می‌توان در کنار یارانه‌ها، بن کتاب هم در اختیار افراد قرار داد تا مردم برای خرید کتاب ترغیب و تشویق شوند.

این بازیگر سینما و تلویزیون سپس به ترجمه کتاب «آموزش پانتومیم» پرداخت و یادآور شد: جای خالی چنین کتابی به‌خصوص برای علاقه‌مندان مستعد شهرستانی در میان کتاب‌های تئاتری احساس می‌شد. تمرین‌هایی که در این کتاب معرفی شده است، با سادگی خاص خود قدرت آموزشی بالایی دارند. این دلیل باعث شد که این کتاب را ترجمه کنم.

وی تصریح کرد: بیشتر کتاب‌هایی که در حوزه پانتومیم چاپ‌شده به مباحث نظری پانتومیم می‌پردازد و کمتر وارد حوزه‌های عملی و تمرین‌های کاری می‌شوند اما این کتاب بیشتر به مسائل عملی می‌پردازد.

خمسه ادامه داد: کتاب اصلی به زبان آلمانی توسط «مارک اشتولزنبرگ» نوشته‌شده است، اما برای ترجمه آن من از ترجمه انگلیسی و فرانسه استفاده کردم. این کتاب تصاویر زیادی دارد و بیشتر از آنکه مفاهیم را با متن انتقال دهد، آن‌ها را به‌وسیله تصویر نمایش می‌دهد.

علیرضا خمسه در پایان ضمن ابراز خرسندی از راه‌اندازی مجموعه‌‌ای مانند «دنیای کتاب» در استان قم گفت: یکی از بهترین اتفاقاتی که در این نشست انجام‌ شده است تقارن این نشست با میلاد حضرت فاطمه معصومه (س) و روز دختر است که افتخار این را دارم در جوار بارگاه کریمه اهل‌بیت (س) در مجموعه بزرگ دنیای کتاب در بین علاقه‌مندان به کتاب و کتاب‌خوانی حضور پیدا کنم و از این مجموعه فاخر و بی‌نظیر دیدن کنم